Λυκίσκος στον κήπο

μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Έκθεση εικόνων

Πώς να καλλιεργήσετε τον δικό σας λυκίσκο!

Αυτή την εποχή φυτεύουμε και ανάμεσα στις καλλιέργειες ο λυκίσκος μπορεί να μεταμορφώσει τον κήπο μας και να του δώσει μιαν άλλη διάσταση. Εκτός από καλλωπιστικό φυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παρασκευή σπιτικής μπίρας, στην μαγειρική τα βλαστάρια και οι ανθοί του, σαν τσάι φρέσκο ή αποξηραμένο αλλά και μέσα στα μαξιλάρια για καλό ύπνο σύμφωνα με την παράδοση.

Ο λυκίσκος σε όλη την διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου του έχει έντονο πράσινο φύλλωμα και υπέροχους ανθούς στην ανθοφορία του. Είναι σκληραγωγημένο και πολυετές φυτό, όπου μετά την εγκατάστασή του στον κήπο εμφανίζεται από μόνο του κάθε χρόνο. Αγριος λυκίσκος συναντάται ακόμα και σήμερα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, κυρίως στις όχθες των ποταμών και στις ρεματιές.

Την Άνοιξη φυτεύουμε λυκίσκο από ρίζωμα ή από σπόρο. Η φύτευση των ριζωμάτων εξαρτάται από το τοπικό κλίμα και τις καιρικές συνθήκες της κάθε περιοχής και γίνεται συνήθως από τον Μάρτιο έως τον Μάιο, όταν θα έχουν τελειώσει και οι τελευταίοι παγετοί. Έτσι συνηθίζεται με την φύτευση των περισσοτέρων από τα πολυετή φυτά.

Η προσέγγιση στο θέμα έγινε και μέσα από την μέθοδο της Φυσικής Καλλιέργειας (Natural Farming)*, της οποίας οι βασικές αρχές είναι: δεν οργώνω, δεν λιπαίνω, δεν κλαδεύω και δεν ραντίζω (do nothing). Η Φυσική Καλλιέργεια στηρίζεται στην μεγάλη ποικιλία φυτών και στις διαδοχικές σπορές, τον μη βιασμό της γης ενώ οδηγεί τον άνθρωπο στο να γίνει ένα με την φύση και τους οργανισμούς της, να μην χωρίζει τα φυτά και τα υπόλοιπα όντα της (ζώα, έντομα, κ.ά.) σε ζιζάνια, ωφέλιμα και βλαβερά, δείχνοντας του η ίδια τον δρόμο του σωστού και του λάθους.

Καλλιέργεια - Ρίζωμα

Υπάρχουν δύο τρόποι για να καλλιεργήσει κανείς λυκίσκο: από ρίζωμα ή από σπόρο. Το ρίζωμα είναι ένα στέλεχος ρίζας το οποίο έχει αποκοπεί από την ρίζα ενός ενήλικου φυτού. Ριζώματα λυκίσκου μπορεί να παραγγείλει και να προμηθευτεί κανείς από το διαδίκτυο ή να κόψει από άγριο εάν γνωρίζει την τοποθεσία του. Μολονότι είναι ευκολότερο να καλλιεργηθεί ο λυκίσκος από ριζώματα, η πρόκληση για την καλλιέργεια του από σπόρο είναι μεγαλύτερη καθώς θα αναπτυχθούν περισσότερες γενετικές ποικιλίες, άρωμα και γεύση μοναδική που θα προέρχεται από το χώμα, το περιβάλλον και το κλίμα της περιοχής όπου φύεται. Ένα φυτό που έχει φυτρώσει από σπόρο τις περισσότερες φορές χρειάζεται ένα χρόνο ή και περισσότερο για να γίνει η πρώτη συγκομιδή του όμως τα φυτά αυτά έχουν υψηλή απόδοση και είναι δυνατά.

Στον κήπο διαλέξτε έναν χώρο που θα έχει 6-8 ώρες ήλιο, καλό χώμα και φτιάξτε αναχώματα ή χωμάτινα παρτέρια (ύψους 10-15 εκατοστών). Θα χρειαστείτε επιπλέον γερά στηρίγματα, σχοινιά, πλέγματα, φράχτη ή οτιδήποτε άλλο θα στηρίξει το φυτό στην αναρρίχησή του. Ακόμα και μια πέργολα θα ήταν πολύ καλή στην υποστήριξή του. Όταν τον φυτεύετε κοντά σε άλλα φυτά να προσέχετε όταν θα μεγαλώνει να μην σκαρφαλώνει πάνω τους.

Φυτέψτε τα ριζώματα σε βάθος 10 εκατοστών με την ρίζα τους προς τα κάτω. Σκεπάστε τα με χώμα και στην συνέχεια προσθέστε από πάνω αφράτο άχυρο για προστασία του χώματος τόσο από το κρύο όσο και από τον ήλιο αλλά και για να γλυτώσετε από το βοτάνισμα.

Υποστηρίξτε τα φυτά όταν αρχίζουν να μεγαλώνουν. Εάν θέλετε να έχετε μία πέργκολα λυκίσκου δέστε από αυτήν μακριά χαλαρά σχοινιά και στηρίξτε τα σταθερά στο έδαφος για να αναρριχηθούν πάνω τους τα φυτά και να εξαπλωθούν.

Μπορείτε να φτιάξετε πέργκολα δένοντας ένα δυνατό ή ένα διπλό σχοινί από την ταράτσα και να το στερεώσετε καλά στο έδαφος. Η πέργκολά σας πρέπει να είναι γερή και ασφαλής καθώς το ύψος ενός φυτού μπορεί να περάσει τα 7,5 μέτρα και το βάρος του τα δέκα κιλά.

Εκπαιδεύστε τα νεαρά φυτά να σκαρφαλώσουν εκεί που θέλετε βοηθώντας τα στην αρχή και τυλίγοντάς τα γύρω από την πέργκολά σας. Σε λίγες μέρες θα αναρριχώνται μόνα τους με δεξιόστροφη κατεύθυνση από τα ανατολικά προς τα δυτικά γύρω από την πέργκολα. Επιλέξτε τους καλύτερους μίσχους και αφαιρέστε, εάν θέλετε, τους υπόλοιπους.

Στον λυκίσκο αρέσει το άφθονο νερό και ο ήλιος. Ποτίζετε τα φυτά καθημερινά σε περιόδους υψηλών θερμοκρασιών και ξηρασίας το καλοκαίρι. Μια μέση βροχόπτωση θα είναι επαρκής για την ανάπτυξή τους.

Εάν εντοπίσετε εύθραυστους βλαστούς, κατσαρά φύλλα ή λευκούς ιστούς αράχνης μπορεί να έχουν αφίδες ή τετράνυχο. Σ΄ αυτήν την περίπτωση ψεκάστε με πράσινο σαπούνι το οποίο θα έχετε διαλύσει σε νερό και θα του έχετε προσθέσει 2-3 σταγόνες καθαρό οινόπνευμα. Εναλλακτικά ψεκάστε με διάλυμα τσουκνίδας ή επιλέξτε ένα οργανικό εντομοκτόνο. Η συγκαλλιέργεια πολλών διαφορετικών εποχιακών φυτών, μεταξύ των οποίων ο βασιλικός και τα χρυσάνθεμα, προστατεύουν από ασθένειες ενώ η συγκαλλιέργεια με Μηδική (τριφύλλι) συμβάλλει στην γονιμότητα του εδάφους ως χλωρή λίπανση.

Ο λυκίσκος χρειάζεται λίγη φροντίδα τον χειμώνα. Απομακρύνετε τα ξερά φύλλα, ξύλα ή άλλα σκουπίδια από γύρω του και εφαρμόστε εδαφοκάλυψη με άχυρο.

Καλλιέργεια Λυκίσκου με σπόρο

1. Φυτέψτε τον σπόρο απευθείας στο χώμα ή σε γλαστράκι και μεταφυτέψτε στο χώμα τα νεαρά φυτά. Άλλος τρόπος που χρησιμοποιείται είναι το μούλιασμα των σπόρων στο νερό για 24 ώρες, ανακάτεμα τους με υγρή άμμο και στην συνέχεια μπαίνουν στο ψυγείο για περίπου έξι εβδομάδες μέσα σε μια καλά κλεισμένη σακούλα. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται τακτικός έλεγχος στην σακούλα για να μην μουχλιάσουν. Εάν οι σπόροι αρχίσουν να φυτρώνουν σε λιγότερο από έξι εβδομάδες τους φυτεύετε σε βάθος μισό με ένα εκατοστό. Σκεπάζετε με χώμα και καλύπτετε απαλά με άχυρο.

2. Ποτίζετε με συνέπεια ούτως ώστε το χώμα να είναι πάντα υγρό αλλά ποτέ λάσπη. Η συγκαλλιέργεια με άλλα είδη φυτών θα εξασφαλίσει την χλωρή λίπανση τους χωρίς να υπάρχει ανάγκη για πρόσθετα λιπάσματα. Τα φυτά θα φτάσουν τα 3,5 μέτρα πριν ακόμα τα θηλυκά φυτά αρχίσουν την ανθοφορία τους.

Συγκομιδή, Στέγνωμα, Αποθήκευση

Την πρώτη χρονιά η συγκομιδή θα είναι μικρή καθώς ο λυκίσκος δεν δίνει μεγάλη παραγωγή από τον πρώτο χρόνο.

Μαζεύετε τους ανθούς όταν θα έχουν ωριμάσει κατά το τέλος Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου ακόμα και αργότερα στα ορεινά. Η ιδανική εποχή για την συγκομιδή του εξαρτάται από την γεωγραφική θέση τους. Οι ώριμοι ανθοί έχουν χάρτινη υφή, είναι σφιχτοί, με πρασινοκίτρινο χρώμα, έντονο άρωμα και αφήνουν στα δάχτυλα την κίτρινη σκόνη λουπουλίνη (lupulin). Οι ανθοί δεν ωριμάζουν όλοι μαζί, γι’ αυτό τον λόγο θα χρειαστεί καθημερινός έλεγχος ή κάθε δύο μέρες για να μαζεύονται όσοι είναι έτοιμοι.

Τους αφήνετε να στεγνώσουν μέσα στο σπίτι απλώνοντας τους πάνω σ’ ένα ράφι, τραπέζι, παράθυρο ή σε μια χάρτινη σακούλα χωρίς να τους βλέπει ο ήλιος. Θα είναι έτοιμοι σε μία με δύο εβδομάδες.

Εάν θέλετε να χρησιμοποιήσετε κάποιους ανθούς άμεσα για να φτιάξετε μπίρα στεγνώστε τους στους 60 βαθμούς Κελσίου με ανοιχτή την πόρτα του φούρνου, αφού προηγουμένως τους έχετε βάλει στην σειρά σε ένα ταψί, χωρίς να είναι στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλον.

Φυλάξτε τους στο ψυγείο μέσα σε αεροστεγές δοχείο ή σε μια πλαστική τσάντα με φερμουάρ που τις έχει αφαιρεθεί το οξυγόνο για να αποφευχθεί η οξείδωση. Μπορείτε να φυλάξετε τους ανθούς ακόμα και μέσα σε γυάλινο βάζο εκτός ψυγείου, σε ξηρό και δροσερό μέρος όπως κάνετε και με τα βότανά σας.

Συντήρηση των φυτών

Μετά την συγκομιδή κλαδέψτε τους μίσχους αφήνοντάς τους περίπου στο ένα μέτρο. Τον χειμώνα, όταν ο πάγος θα έχει χαλάσει τους μίσχους κλαδέψτε ξανά και σκεπάστε τους έως το τέλος της εποχής. Την Άνοιξη με ένα αιχμηρό εργαλείο του κήπου κόψτε τις ρίζες γύρω από το ρίζωμα αφήνοντάς τες περίπου στα τριάντα εκατοστά. Αυτό θα εμποδίσει τον λυκίσκο να απλωθεί σε όλο τον κήπο καθώς εξαπλώνεται γρήγορα. Στην συνέχεια προσθέστε κομπόστ, σάπια φύλλα και καλύψτε με άχυρο. Φτιάξτε την πέργκολα και τα φυτά θα είναι έτοιμα για να σας δώσουν τη νέα τους σοδειά.

Ο λυκίσκος χρειάζεται 120 ημέρες χωρίς πάγους για να αρχίσει την ανθοφορία του. Μια σωστή φροντίδα του φυτού στον κήπο θα σας προσφέρει ολόφρεσκο λυκίσκο για τα επόμενα χρόνια. Καλή επιτυχία!

*Φυσική Καλλιέργεια στην Ελλάδα - Παναγιώτης Μανίκης

Στην Ελλάδα την μέθοδο της φυσικής καλλιέργειας δίδαξε και εξακολουθεί να προσφέρει τις πολύτιμες γνώσεις του μέσα από ανοιχτά εργαστήρια ο Παναγιώτης Μανίκης (Κέντρο Φυσικής Καλλιέργειας στην Έδεσσα), ο οποίος υπήρξε μαθητής του ιδρυτή αυτής της φιλοσοφίας, του Ιάπωνα φιλοσόφου, γεωπόνου και ποιητή Masanobu Fukuoka, έχοντας μεταφράσει και βιβλία του μεταξύ των οποίων «Η Φυσική Καλλιέργεια Η θεωρία και η πρακτική της πράσινης φιλοσοφίας». Ο Παναγιώτης, εδώ και χρόνια συντηρεί και αναπτύσσει με επιτυχία ένα αγρόκτημα στο Κλησοχώρι της Έδεσσας με βάση τις αρχές της φυσικής καλλιέργειας ενώ ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο ελπίζοντας η «σπορά» του να πιάσει τόπο.

Πληροφορίες για το Κέντρο Φυσικής Καλλιέργειας και το Φυσικό Αγρόκτημα Έδεσσας στην ιστοσελίδα http://www.natural-farming.eu