Άγιοι με την μπίρα στο πλευρό τους

Αν και συναντάμε προστάτες Αγίους σε όλα σχεδόν τα επαγγέλματα και σε διάφορους σκοπούς, τους περισσότερους όμως τους βρίσκουμε στην μπίρα. Οι περίπου 20 άγιοι της μπίρας έκαναν και αυτοί θαύματα… Μετέτρεπαν το βρώμικο νερό σε μπίρα και χρησιμοποιούσαν το μαγικό ελιξίριο για την αντιμετώπιση της πανούκλας, την κατάσβεση πυρκαγιών ή τον εκχριστιανισμό των ειδωλολατρών.

Οι «Άγιοι της μπίρας» ήταν κυρίως μοναχοί και καλόγριες οι οποίοι πρωτοπόρησαν στην παραγωγή μπίρας και διέδωσαν την κατανάλωσή της στους υποσιτισμένους πολίτες.

Ενώ οι επίσημες αγιοποιήσεις άρχισαν από το Βατικανό τον 11ο αιώνα, ήδη από τον 2ο αιώνα ο σεβασμός των πρώην παγανιστών στα πρόσωπα παρθένων, μαρτύρων, εξομολογητών, μοναχών και θαυματοποιών ήταν ευρέως διαδεδομένος. Αναπτύχθηκαν και διαδόθηκαν ιστορίες ανάμεσα στην αλήθεια και το παραμύθι, κι έτσι κάποιες ομάδες ανθρώπων δημιούργησαν τους δικούς τους αγίους.

Γιατί όμως υπάρχουν τόσοι προστάτες της μπίρας στο πλευρό των συλλεκτών λυκίσκου, των ζυθοποιών και των ξενοδόχων; Η νέα θρησκεία ήταν πολύ σημαντική, η μπίρα ήταν σημαντική. Έτσι οι προστάτες Άγιοι δημιούργησαν μια ιερή συμμαχία, φθάνοντας σε επίπεδα όπου άλλες θρησκείες και άλλα ποτά δεν θα μπορούσαν να φθάσουν. Σε έναν κόσμο που το καθαρό νερό και η ισορροπημένη διατροφή ήταν άγνωστες έννοιες, η μπίρα αποτέλεσε ένα ασφαλές, υγιεινό και θρεπτικό ποτό. Για άνδρες, γυναίκες και παιδιά μια τέτοια θρεπτική ουσία ήταν ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη και σημαντικά απαραίτητη.

Ο Άγιος Βενέδικτος (480-547), πατέρας του μοναχισμού και ανεπίσημος άγιος της μπίρας, δίδασκε τους μοναχούς, πως έπρεπε να γίνουν απολύτως αυτοσυντηρούμενοι. Στους κανόνες των Βενεδικτίνων τα μοναστήρια λειτουργούσαν σαν πανδοχεία, όπου οι κουρασμένοι ταξιδιώτες μπορούσαν να ξαποστάσουν και να φάνε αυτά που οι μοναχοί είχαν να τους προσφέρουν. Καθώς τα μοναστήρια αναπτύσσονταν, οι μπίρες τους άρχισαν να γίνονται γνωστές και να έχουν ζήτηση. Η προσφορά τους σε συνδυασμό με την επιθυμία για αυτάρκεια, μετέβαλε τους μοναχούς σε μικρούς επιχειρηματίες. Άρχισαν να πωλούν την υψηλής ποιότητας μπίρα τους και, ξαφνικά, εμφανίστηκαν "Άγιοι μπίρας" παντού.

Κάποιοι, όπως ο Αυγουστίνος του Χίπο (353-430), ανακηρύχθηκαν άγιοι της μπίρας λόγω των τεραστίων ποσοτήτων που κατανάλωναν. Στα νιάτα του ο Αυγουστίνος γεύθηκε κάθε άποψη του κρασιού, των γυναικών και του τραγουδιού και φλερτάρισε με πολλούς φιλοσοφικούς και θεολογικούς «-ισμούς» της εποχής του. Τελικά τον κατέκτησε ο Καθολικισμός. Απαρνήθηκε τα υλικά αγαθά της ζωής του και επέλεξε την ασκητική ζωή. Η απόλυτη στροφή που έκανε στη ζωή του συνέβαλε στο να ανακηρυχθεί προστάτης άγιος των ζυθοποιών.

Άλλοι άγιοι είχαν μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση, αλλά όχι λιγότερη αγάπη για την μπίρα. Η Ιρλανδή αγία Μπρίτζιντ (457-525) ίδρυσε ένα αβαείο και έγινε γνωστή για τη γενναιοδωρία και τη ευσπλαχνία της. Αγαπούσε την Αle και διέθετε την ικανότητα να παράγει μπίρα ως δια μαγείας. Ο μύθος την θέλει να συμπάσχει με τους διψασμένους λεπρούς μιας αποικίας και αφού προσευχήθηκε μετέτρεψε το λασπωμένο νερό τους σε δροσιστική Αle.

Ένα ποίημα που πιστεύεται ότι γράφτηκε από εκείνη, αρχίζει ως εξής: "Θα ήθελα μια μεγάλη λίμνη γεμάτη Αle για τον Βασιλέα των Βασιλέων".

Η Μπρίτζιντ, η ιστορία της οποίας συμπίπτει με το θρύλο μιας αρχαιότερης παγανιστικής θεάς της αφθονίας, δεν ήταν η μόνη που έκανε θαύματα. Οι τρεις Άρνολντ, ο Άρνολντ του Μετζ (580-640), ο Άρνολντ της Σουασόν (1040-1087) και ο Άρνολντ του Ούντενάρντε (απεβ. 1100) έκαναν θαύματα που αφορούσαν την μπίρα.

Την εποχή της πανούκλας, λέγεται ότι ο Άρνολντ του Μετζ βύθισε ένα σταυρό μέσα σε ένα καζάνι με μπίρα, προτρέποντας το λαό να πίνει μπίρα αντί για νερό. Ξαφνικά η πανούκλα σταμάτησε να μεταδίδεται. Πιθανότατα, αιτία ήταν το γεγονός ότι το νερό ήταν μολυσμένο, ενώ η μπίρα που βραζόταν κατά την παρασκευή της ήταν πολύ πιο ασφαλής.

Οι ζυθοποιοί του Βελγίου τιμούν τον Άγιο Άρνολντ τον Ιούλιο. Τα τελευταία χρόνια, αυτή η ημέρα έχει μετατραπεί σε «Ημέρα Μπίρας» και το κοινό συμμετέχει ενεργά στους εορτασμούς. Μια ομάδα ζυθοποιών παρακολουθούν τη θεία λειτουργία προς τιμήν του Αγίου ντυμένοι με χρωματιστούς μανδύες ιπποτών και κατόπιν παρελαύνουν στους δρόμους, συνοδευόμενοι από άλογα και κάρα, μπάντες και ξυλοπόδαρους.

Ο Άρνολντ της Σουασόν ήταν ο προστάτης άγιος των συλλεκτών λυκίσκου, επειδή κήρυττε στο Μπραμπάντ του Βελγίου, όπου καλλιεργείτο λυκίσκος. Ανακηρύχθηκε άγιος μετά την κατάρρευση της στέγης ενός μοναστηριού στις Φλάνδρες, όπου κατάστρεψε τα αποθέματα μπίρας των μοναχών. Ο άγιος ζήτησε τη βοήθεια του θεού και τα ελάχιστα βαρέλια που είχαν απομείνει, πολλαπλασιάστηκαν…

Ο τρίτος Άρνολντ, του Ούντενάρντε απέκτησε τη φήμη του όταν παρακάλεσε τον θεό να του στείλει παγωμένη μπίρα για τους κουρασμένους στρατιώτες κατά τη διάρκεια μιας μάχης στις Φλάνδρες τον 11ο αιώνα.
Βέβαια τα θαύματα σχετικά με την μπίρα δεν ήταν ο μοναδικός τρόπος να ανακηρυχθεί κάποιος άγιος. Κάποιοι άλλοι, άνδρες και γυναίκες κέρδισαν την αγιοποίησή τους, λόγω της συμβολής τους στην διαδικασία παραγωγής της μπίρας. Μία από αυτές είναι η Hildegarde von Bingen (1098-1179), μια πολυτάλαντη Βενεδικτίνα μοναχή. Πέρα από τη σύνθεση μουσικής, το γράψιμο ποίησης, την παροχή συμβουλών στον Πάπα και την ανάλυση των γραφών, έγραψε και δύο επιστημονικές μελέτες σχετικά με την ιατρική και τη φυσική. Σε μία από αυτές, την Physica Sacra, περιγράφει την αξία της χρήσης του λυκίσκου στην μπίρα, καθώς «σταματά την αποσύνθεση και παρατείνει τη διάρκεια ζωής της μπίρας».

Κάποιοι άγιοι χρησιμοποιούσαν την μπίρα για προσηλυτισμό. Με την μπίρα στο πλευρό του Κυρίου, όλα ήταν πιθανά. Ο άγιος Κολουμπάνους (543-615), ένας Ιρλανδός ιεραπόστολος με αποστολή στη Γερμανία, περπατούσε μια ημέρα στα δάση, όπου συνάντησε μια ομάδα ειδωλολατρών. Όταν θέλησαν να θυσιάσουν ένα βαρέλι Αle στον θεό τους, ο Κολουμπάνους πλησίασε και θρυμμάτισε το βαρέλι κυριολεκτικά με την ανάσα του. Κατόπιν τους εξήγησε το λάθος που έκαναν να σπαταλούν την μπίρα και τους είπε ότι ο θεός των Χριστιανών αγαπούσε την μπίρα, αρκεί να την πίνουν στο όνομά του. Εντυπωσιασμένοι, πολλοί από αυτούς αποφάσισαν να ακολουθήσουν τη νέα θρησκεία που αγαπούσε τη μπίρα!

Οι περισσότεροι από τους άγιους της μπίρας, κέρδισαν την αγιοσύνη τους μέσω της προώθησης των ευεργετικών ιδιοτήτων της, της εξέλιξης της παραγωγής και των θαυμάτων που έκαναν. Κάποιοι άλλοι ωστόσο, κατέκτησαν το χρίσμα για λόγους πολύ λιγότερο προφανείς. Όπως ο Άγιος Λόρενς (απεβ. το 258), αρχιδιάκονος της Ρώμης, που εκτελέστηκε στην πυρά κατά τους διωγμούς του Βαλεριανού. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ο Λόρενς υπέμεινε ήρεμος το μαρτύριό του και από το καιόμενο σώμα του άρχισε να αναδύεται μια γλυκιά ευωδιά. Οι ζυθοποιοί επέλεξαν τον Λόρενς και για άλλον ένα λόγο. Ο αργός θάνατός του στη φωτιά τους θύμισε τον τρόπο που στεγνώνεται η βύνη…!

Υπάρχουν και κάποιοι άγιοι, οι ιερές ικανότητες των οποίων μάλλον αμφισβητούνται. Ο μύθος θέλει τον άγιο Φλόριαν να κέρδισε την αγιοσύνη του σώζοντας την Νυρεμβέργη από μια μεγάλη πυρκαγιά. Ο ευφυής άγιος έσπευσε στην τοπική ζυθοποιία, όπου γνώριζε ότι υπήρχε άφθονο νερό και έσβησε την μαινόμενη πυρκαγιά με έναν μόνο κουβά, κερδίζοντας τον θαυμασμό των πυροσβεστών, των βαρελοποιών και των ζυθοποιών.

Οι πανδοχείς και οι ζυθοποιοί έχουν βρει από κοινού τον προστάτη άγιό τους στο πρόσωπο του Νικόλαου των Μύρων της Τουρκίας (τον γνωστό σε όλους μας Santa Claus – τον Άγιο Βασίλη των Δυτικών, ο οποίος δεν είναι άλλος από τον Άγιο Νικόλαο). Ο άγιος Νικόλαος ήταν επίσκοπος στα Μύρα και απεβίωσε ανάμεσα στο 342 και στο 350 μ.Χ. Καθώς ένα βράδυ σταμάτησε κουρασμένος από τις αγαθοεργίες του σε ένα πανδοχείο, ο ξενοδόχος του προσέφερε κρέας και μπίρα. Λόγω του λιμού που επικρατούσε στην περιοχή, ήταν καχύποπτος για την προέλευση του κρέατος και μπαίνοντας στην κουζίνα ανακάλυψε ότι προερχόταν από τρία νεαρά αγόρια, τα οποία ο ξενοδόχος είχε σφάξει. Ο Άγιος Νικόλαος ανέστησε τα παιδιά και από τότε θεωρείται προστάτης των παιδιών, των τίμιων ξενοδόχων, των ταξιδιωτών και φυσικά των ζυθοποιών.

Ο Saint Luke θεωρείται και αυτός προστάτης άγιος των ζυθοποιών, αν και δεν υπάρχει κανένας προφανής λόγος γι’ αυτό. Ίσως επειδή ήταν γιατρός να γνώριζε ότι η κατανάλωση μπίρας ήταν πιο υγιεινή από το νερό της εποχής του.
Άλλοι άγιοι που θεωρούνται προστάτες των ζυθοποιών, αλλά δεν υπάρχει καμία εμφανής σχέση μεταξύ αυτών και της μπίρας είναι η αγία Βαρβάρα (απεβ. το 35), ο άγιος Μεντάρντ (470 - 560), ο άγιος Αντριάν (γενν. το 303) που γιορτάζεται σε πολλά μέρη της Ευρώπης και ο άγιος Βερόνους, ο προστάτης του Lambeek. Υπάρχουν και άλλοι, λιγότερο γνωστοί άγιοι, που θεωρούνται ότι προστατεύουν την μπίρα και τους ζυθοποιούς για διάφορους λόγους. Για αιώνες, οι ζυθοποιοί επικαλούνταν τα ονόματα των προστατών αγίων τους για την ευλογία και την προστασία της μπίρας τους. Λόγω του γεγονότος ότι κατά τα αρχικά στάδια παραγωγής μπίρας, τα αποτελέσματα δεν ήταν πάντα τα αναμενόμενα, η κακή ποιότητα αποδιδόταν σε μάγισσες και σε κακά πνεύματα. Έτσι, ένας άγιος ήταν πάντα απαραίτητος…